کد دعای فرج برای وبلاگ

سبک خبرنویسی

شیوه های نوشتن خبر در مطبوعات را سبک های خبرنویسی می‌گویند. به عبارت دیگر وقتی یک خبرنگار خبر خود را انتخاب کرد باید با مناسب‌ترین شیوه آن را تنظیم نماید. موضوع اساسی در تنظیم خبر و استفاده از سبک های خبرنویسی این است که یک خبرنگار باید بداند خبر را برای خوانده شدن- و نه فقط برای چاپ شدن- می‌نویسد. در حقیقت شما باید طوری خبر خود را تنظیم و از مناسب ترین سبک خبرنویسی استفاده کنید که خواننده روزنامه بدون اینکه متوجه شود مجبور به خواندن خبر گردد. با این مقدمه به سراغ سبک های خبرنویسی می‌رویم که مرسوم ترین این سبک ها عبارتند از:

1- سبک هرم وارونه

2- سبک تاریخی

3- سبک تاریخی همراه با لید

4- سبک پایان شگفت انگیز

سبک هرم وارونه Inverted pyramid style:

شکل هرم وارونه یا سبک هرم وارونه در نوشتن مطالب خبری سبکی است که مهمترین خبر در پاراگراف اول که لید Lead نامیده می شود، می آید و بخش های دیگر خبر به ترتیب اهمیت در پاراگراف های بعدی قرار می گیرند.

در این سبک نگارش خبر، قاعده هرم حاوی جذاب‌ترین و در بسیاری از مواقع حاوی مهمترین بخش خبر است و کم ارزش ترین مطلب که حاوی بی اهمیت ترین بخش های ماجراست در نوک هرم قرار می‌گیرد. در واقع درسبک هرم وارونه مطالب با توجه به میزان اهمیت آنها از بالا به پایین تنظیم می شوند. داستانی در مورد چگونگی پیدایش این سبک در روزنامه نگاری وجود دارد. براساس این قصه پس از کشف تلگراف، روزنامه نگاران و به ویژه روزنامه نگاران آمریکایی هنگام بروز جنگ داخلی آمریکا به هنگام مخابره خبر از ترس قطع ارتباط تلگرافی ابتدا اصل مطلب را مخابره می‌کردند و سپس اگر ارتباط قطع نمی‌شد، سایر جزییات خبر را مخابره می‌کردند. برای راحتی استفاده از این سبک بهتر است شما تصور کنید همواره جنگ است و شما مجبورید ابتدا اصل خبر را بگویید.

مزایای سبک هرم وارونه عبارتند از:

الف) مزایای سبک هرم وارونه برای خوانندگان:

این سبک به شیوه طبیعی نقل قول وقایع توسط مردم نزدیک است و لذا مردم و خوانندگان با آن ارتباط بهتری پیدا می‌کنند.

تکلیف خواننده با خبر در همان پاراگراف های اول مشخص می‌شود و او می‌تواند اگر تمایل به دانستن خبر نداشت وقت خود را صرف خواندن بقیه مطلب نکند.

کنجکاوی خواننده را به یک شیوه ی منطقی ارضاء می کند.

ب) مزایای سبک هرم وارونه برای خبرنگار:

چون اصل مطلب در لید(پاراگراف اول و دوم) می‌آید کار تیتر زدن هم برای خبرنگار آسان می‌شود.

اگر به دلیل تراکم صفحه قرار باشد بخشی از مطلب حذف شود به راحتی می‌توان بخش‌های انتهایی را که از اهمیت کمتری برخوردارند حذف کرد.

وقتی لازم باشد که ترتیب مطالب در یک خبر تغییر کند، می توان بدون بازنویسی این کار را انجام داد.

معایب سبک هرم وارونه:

خبرنگار از دید و نظر خود مهمترین بخش خبر را انتخاب می‌کند و لذا بر روی خبر، اعمال نظر می کند.

خواننده چون لید را خوانده از خواندن مابقی مطالب منصرف می شود.

آنچه در لید آمده یک بار دیگر در متن خبر تکرار می شود.

سبک تاریخی Chronological:

در این روش تنظیم خبر بر خلاف سبک هرم وارونه مطالب با توجه به ارزش آنان نوشته نمی‌شوند، بلکه به همان صورتی که به لحاظ زمانی تحقق یافته اند در قالب خبر ارایه می‌شوند. در این سبک روزنامه نگار به داوری نمی‌پردازد و کاری ندارد که کدام بخش ماجرا مهمتر است تا آن را در پاراگراف اول(لید) خبر ارایه کند. از این سبک بیشتر برای تهیه گزارش ها، مقالات تحقیقی و نوشتن صورت جلسات رسمی استفاده می شود.

معایب سبک تاریخی:

خواننده باید وقت زیادی را صرف خواندن خبر نماید تا مهمترین مطلب را به دست آورید.

به دلیل طولانی بودن و عدم ترغیب خواننده به خواندن، ادامه مطلب او را خسته می کند.

صفحه آرایی این گونه خبرها مشکل است.

سبک تاریخی به همراه لید Combination style:

همانطورکه از نام این سبک برمی آید این شیوه تلفیقی از دو سبک هرم وارونه و سبک تاریخی است و برای پوشش اخبار شهری و حادثه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تنظیم خبر به این روش ابتدا چکیده مهمترین مطالب با کمک سبک هرم وارونه در لید خبر نوشته می‌شود و سپس به کمک سبک تاریخی ماجرا به همان صورتی که اتفاق افتاده است، شرح داده می شود. سبک تاریخی به همراه لید در بسیاری از مواقع به داستان شبیه می شود. خبرنگار حرفه ای در این سبک باید از هر تکنیک هنری برگرفته از نقاشی، سینما، داستان‌نویسی و... برای افزودن به کشش دراماتیک بهره گیرد.

سبک پایان شگفت انگیز Surprise ending:

این سبک یکی از جذاب ترین شیوه های تنظیم خبر است. چرا که قفل ماجرا در پایان خبر باز می‌شود و خواننده را شگفت زده می کند. البته این سبک نمی تواند برای ارائه ی هر خبری مورد استفاده قرار گیرد. از سبک پایان شگفت انگیز بیشتر در رویدادهایی که خود دارای چاشنی شگفتی و استثناء هستند، استفاده می شود. به مثال زیر دقت کنید:

پلیس تهران، سارق فروشگاه شهروند را بازداشت نکرد. نادر که به عنوان جوان ترین سارق شهر معروف شده، هنگامی که همراه پدر و مادر خود برای خرید به فروشگاه شهروند رفته بود از فروشگاه خارج نشد. دو ساعت بعد وقتی پلیس و نگهبانان فروشگاه پس از به صدا در آمدن آژیر خطر خود را به محوطه داخلی فروشگاه رساندند نادر را که هراسان به هر طرف می‌دوید یافتند. پلیس تنها به یک دلیل این سارق جوان را بازداشت نکرد. او سه ساله بود و از فرط خستگی در فروشگاه به خواب رفته بود.

لازم به ذکر است که باید از ارائه رویدادهای طولانی در این قالب، اجتناب کرد.

عناصر خبر نویسی

عناصر خبری عبارتند از:

1- که؟ Who (فاعل یا مفعول رویداد)

2- چه؟ What (فعلیت رویداد)

3- کجا؟ Where (محل وقوع رویداد)

4- چرا؟Why (دلیل وقوع رویداد)

5- کی؟ When (زمان وقوع رویداد)

6- چگونه؟ How (نوع رویداد)

اشاره: شناخت عناصر خبر در تنظیم خبر اصلی ترین رکن است و خبرنگار بدون شناخت از عناصر خبر، نمی تواند جذابیت خبر را به نحو صحیح به مخاطبین ارائه دهد. این شناخت قبل از نگارش و تنظیم خبر، به خبرنگار کمک می‌کند از اطلاعاتی که در دست دارد به نحو مؤثری بهره بگیرد. خبرنگار با این آگاهی و شناخت مشخص می کند کدامیک از اطلاعات و آگاهی های کسب شده از اهمیت بیشتــر و کدامیک از اهمیت کمتری برخوردار است و بهترین زاویه که می توان خبر را نوشت کدام است. بنابراین ذیلاً به معرفی عناصر خبر و نقش آنها در ساختمان خبری می‌پردازیم:

عناصر خبر شش مورد هستند که به «Wh»ها معروفند. این عناصر عبارتند از: «که؟، کجا؟، کی؟، چه؟، چرا؟، چگونه؟». روزنامه نگار باید در مقدمه(لید) خبر به طور آشکار به چند مورد از موارد بالا اشاره کند و در همان پاراگراف اول موضوع خبر را با اطلاعاتی که از این عناصر می‌دهد به خواننده برساند.

که؟ Who?

عنصر«که؟» به معنای «چه کسی؟» یا «چه چیزی؟» است و به فاعل و کننده کار می پردازد. جمله خبری بصورت معلوم یا به صورت مجهول نگارش می‌شود و مطابق دستور زبان فارسی فاعل یا مسندالیه در جمله می‌تواند بی روح باشد، و یا حالت فاعلی پیدا کند. مانند این که بگوییم «مدرسه ها باز شد» که مدرسه ها فاعل جمله یا عنصر«که» در خبر است. مثال: که؟ (افراد حقیقی): وزیران محیط زیست کشورهای اروپایی در اجلاس این هفته خود تصمیم گرفتند تولید و مصرف گازهایی را که سبب آسیب دیدگی لایه ی اوزن می‌شود را متوقف سازند.  

مثال: که؟(افراد حقوقی): مجلس مسلمانان انگلیس از سیاست های نژادپرستانه دولت این کشور علیه مسلمانان انتقاد کرد. همانگونه که اشاره شد عنصر«که» صرفاً افراد حقیقی و حقوقی را به عنوان فاعل رویدادها، شامل نمی شود بلکه عنصر «که» اشیاء و به طورکلی چیزهای بی روح را نیز در برمی‌گیرد.

چه؟ What?

در خبرنویسی عنصر«چه» به«ماهیت و فعلیت» رویداد مربوط شود، خواه فعلی صورت پذیرد یا انجام نپذیرد. «چه» ممکن است یک حادثه رانندگی، آتش‌سوزی، تصویب یا رد لایحه‌های قانونی، افتتاح کارخانه، سفر و هر آنچه به ماهیت یا فعلیت یک رویداد مربوط می‌شود، باشد. «چه» معمولاً در شروع خبر قرار گرفته و به جذابیت و کشش خبر می‌افزاید، اما در مورد یک رویداد خبری، خبرنویس باید تشخیص دهد از میان مطالب یا موضوع‌های مختلفی که یک رویداد را به وجود می‌آورد، کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است. از میان مطالب متعدد باید آن موردی را انتخاب کرد که دارای ارزش خبری بیشتری باشد. به عنوان مثال، اگر رویداد حاوی ارزش در برگیری است باید کوشید آن را به طرز روشنی در«لید» نشان داد. در مصاحبه‌ها، به طورکلی، عناصر«که» و«چه» نسبت به سایر عناصر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در این بین، اهمیت عنصر«چه» از دیگر عناصر خبر بیشتر است.

کجا؟ Where?

همان‌طور که در مورد ارزش مجاورت(جغرافیایی، معنوی) گفته شد، محل رویداد در ارزش‌دهی به خبر تأثیر دارد. در اکثر موارد، یک رویداد شهری یا کشوری نسبت به یک خبر خارجی برای خواننده ارزش خبری افزونتری دارد. برای شناخت بیشتر این عنصر، مطالعه مجدد گفتار درمورد «مجاورت» توصیه می‌شود. در هر حال محل وقوع یک رویداد را می‌توان به صورت های مختلف نوشت: مثال:کامپالا(اوگاندا)، خبرگزاری فرانسه: دبیران دبیرستان‌های کامپالا و حومه، به خاطر افزایش دستمزدها، بهبود وضع زندگی، تقلیل ساعات کار و استفاده از کلاس‌های تخصصی، از امروز دست به اعتصاب زدند. یا :کرمان، خبرگزاری جمهوری اسلامی: در روستای دارستان کرمان طرح برق‌رسانی بااعتباری در حدود 4میلیون ریال پایان یافت و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

کی؟ (چه وقت) When?

در میان ارزش های خبری، زمان یا تازگی خبر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تهیه خبر از وقایع روز یا رویدادهای گذشته که به تازگی انتشار می‌‌یابد یا با زاویه دید جدیدتر ارائه می‌شود، جزئی از کار روزمره خبرنگاران است. خبرنگار باید تازگی خبر را در همان ابتدای خبر بازگو کند. در مواقعی که مدتی از وقوع رویداد گذشته است یا عامل زمان چندان اهمیت ندارد از ذکر زمان رویداد می‌توان در ابتدای خبر خودداری کرد.

مثال(1): آموزش پرورش اردبیل امروز اعلام کرد نتایج امتحانات نهایی دانش‌آموزان سال چهارم یک هفته به تاخیر افتاده است. مثال(2): هفته آینده تاریخ آزمون کنکور سراسری توسط روزنامه‌های کثیرالانتشار اعلام خواهد شد.

چرا؟ چگونه؟  Why and How?

عنصر«چرا» علت، دلیل یا انگیزه به وجود آمدن رویداد را بیان می‌کند و عنصر«چگونه» نحوه، چگونگی و طریقه وقوع رویداد را. در بسیاری مواقع خبرنگار«چگونگی» به وجود آمدن یک رویداد خبری را کسب می‌کند، اما از علت و انگیزه‌ای که در پشت آن پنهان است، بی‌خبر است؛ یا علت و انگیزه را می‌داند، اما از نحوه وقوع رویداد اطلاعاتی ندارد. به عنوان مثال در خبر سقوط یک هواپیما،‌ شاید در همان ساعت‌های اولیه یا روز نخست، نتوان علت سقوط هواپیما را به دست آورد. علت سقوط هواپیما وقتی رسماً اعلام خواهد شد که«جعبه سیاه» که حاوی نوار مکالمات خلبان با برج مراقبت است، به دست آید. پس از تجزیه و تحلیل مکالمه خلبان، در آخرین لحظه‌های حیاتش و اطلاعاتی که از محل سقوط هواپیما به دست می‌آید. کارشناسان روزها، هفته ها یا ماه ها بعد علت سقوط را اعلام می‌کنند. عنصر«چرا» و«چگونه» هنگام تهیه گزارش های تشریحی و تحلیلی یا لیدهای تشریحی و تحلیلی بیشتر از سایر موارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا در این‌گونه گزارش های خبری، خبرنگار، زمان بیشتری را برای کسب و بررسی علت، انگیزه یا نحوه و چگونگی به وجود آمدن رویداد خبری در اختیار دارد.

نوشته شده در سه شنبه 90/4/21ساعت 1:42 عصر توسط ریحانه خدادادی | نظرات ( ) |